Η Συν-Κυκλαδική Πρωτοβουλία για το Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού

Με Δελτίο Τύπου η Συν-Κυκλαδική Πρωτοβουλία παίρνει θέση στο Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού. Με τίτλο «Θεσμική κατοχύρωση των εργολαβικών, κατασκευαστικών και τραπεζικών συμφερόντων», αναφέρει τα εξής:
«Η κυβέρνηση έδωσε πριν λίγες μέρες στη δημοσιότητα το τελικό Σχέδιο (Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού), με σκοπό πριν το Πάσχα να ψηφιστεί από τη Βουλή και να γίνει νόμος του Κράτους.
Θα μπορούσε να πει κανείς επιτέλους μετά από τόσα χρόνια η χώρα αποκτά χωροταξικό σχεδιασμό και επομένως και μόνο αυτό συνιστά θετικό βήμα.
Δυστυχώς τα πράγματα δεν είναι καθόλου έτσι. Μια απλή ανάγνωση, ακόμα και του πιο καλοπροαίρετου, πείθει ότι το περίφημο χωροταξικό δεν είναι τίποτα άλλο, παρά στην καλλίτερη περίπτωση ένα πλαίσιο ευχών, μια καλογραμμένη έκθεση ιδεών, που με αρεστούς στρογγυλοποιημένους όρους προσπαθεί να μας πείσει ότι αποτελεί το πλαίσιο αειφορικής ανάπτυξης της χώρας για τις επόμενες δεκαετίες.
Οι έννοιες περί προστασίας του περιβάλλοντος, του φυσικού πλούτου, της πολιτιστικής κληρονομιάς, της χωρικής οργάνωσης, του περιορισμού της δόμησης, της εξοικονόμησης ενέργειας, της διαχείρισης του υδάτινου δυναμικού, της ολοκληρωμένης διαχείρισης των απορριμμάτων και των αποβλήτων κ.α., περισσεύουν, ενώ στην πραγματικότητα όλος ο σχεδιασμός υπηρετεί τις επενδύσεις πολυεθνικών και άλλων μεγάλων συμφερόντων, που βρίσκουν στη χώρα μας ιδανικές συνθήκες κερδοφορίας.
Ειδικότερα για τις Κυκλάδες, όσο και τη λοιπή νησιωτική Ελλάδα, δεν υπάρχει κανένας σοβαρός σχεδιασμός, εκτός από κάποιες μπλε καμπύλες, που προσπαθούν να σηματοδοτήσουν στο χάρτη τους θαλάσσιους άξονες επικοινωνίας.
Τα ερωτήματα και οι διαπιστώσεις που από καιρό είχαμε επισημάνει παραμένουν, ενώ έχουμε σαφή υπαναχώρηση σε κρίσιμα σημεία.
Πιο συγκεκριμένα:
· Η αντίφαση μεταξύ σεβασμού της κλίμακας του νησιωτικού χώρου και των λιμένων ή αεροδρομίων κόμβων παραμένει, αφού η έννοια του κόμβου είναι αρκετά ασαφής. Έτσι στο τελικό σχέδιο η Νάξος και η Σύρος αναφέρονται ως σημεία (ούτε καν ως λιμένες), που μπορούν να διευκολύνουν τις θαλάσσιες μεταφορές, ενώ η διατύπωση περί κεντρικού ρόλου στις αεροπορικές υπηρεσίες του Αιγαίου που επιφυλάσσει για τα αεροδρόμια της Σύρου, Μυκόνου, Πάρου και Νάξου μοιάζει περισσότερο ότι θέλει να ικανοποιήσει κάποιους τοπικούς παράγοντες, παρά να ανταποκριθεί σε πραγματικές ανάγκες.
· Για το ενεργειακό επαναλαμβάνονται κάποιες γενικές αλήθειες περί αξιοποίησης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) και περί εξοικονόμησης ενέργειας, όμως δεν προσδιορίζεται σε ποιο αναπτυξιακό μοντέλο και σε ποια κλίμακα που να συνάδει με το νησιωτικό χώρο. Εφόσον μάλιστα, θα ισχύσει το προγενέστερο χωροταξικό για τις ΑΠΕ, τότε εγείρονται μεγάλα ερωτηματικά για τις επιπτώσεις εφαρμογής του.
· Στο βιομηχανικό τομέα φωτογραφίζεται σαφώς η προτεραιότητα στήριξης ορισμένων συμφερόντων με συγκεκριμένη αναφορά στις εξορύξεις περλίτη, μπετονίτη, ποζολάνη στη Μήλο και μαρμάρων στη Νάξο και με δυνατότητα επέκτασης των δραστηριοτήτων αυτών, ανεξάρτητα αν βρίσκονται εντός ή εκτός προστατευόμενων περιοχών.
· Για τον Τουρισμό διατυπώνονται ξανά τα περί προστασίας του φυσικού, δομημένου και πολιτιστικού περιβάλλοντος, ενώ είναι σαφές ότι με το Ειδικό Χωροταξικό του Τουρισμού θα συντελεστούν τα μεγαλύτερα εγκλήματα κατά του περιβάλλοντος, αφού το φαινόμενο της δόμησης για παραθεριστική κατοικία δεν εξαιρεί ούτε περιοχές Natura, ούτε βραχονησίδες, ούτε ακτές.
· Για τη χωρική οργάνωση του νησιωτικού χώρου, ενώ αναγνωρίζεται ότι απαιτούνται ειδικές αναπτυξιακές και χωροταξικές πολιτικές, κουβέντα δεν λέγεται για τις ξεχασμένες στα συρτάρια των συναρμόδιων υπουργείων Ειδικές Χωροταξικές Μελέτες (ΕΧΜ) για κάθε νησί.
· Σχετικά με την πολιτιστική κληρονομιά και το χαρακτηρισμό έξι μόνο νησιών (Άνδρος, Τήνος, Σύρος, Πάρος, Νάξος, Σίφνος), ως μνημείων εθνικής εμβέλειας, διερωτόμαστε γιατί όχι όλα τα νησιά, αφού το σύνολο των Κυκλάδων αποτελεί πολιτιστική κληρονομιά τουλάχιστον εθνικής εμβέλειας
· Στο θέμα της εκτός Σχεδίου Δόμησης, από την έννοια της σταδιακής κατάργησης το Γενικό Πλαίσιο αναδιπλώνεται στο σταδιακό περιορισμό, προτείνοντας γενικόλογες ευχές για ζώνες ελέγχου, για προσδιορισμό ζωνών οχλουσών δραστηριοτήτων, ζωνών προστασίας της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς κλπ. Στην ουσία παραμένει αυτούσιο το μοντέλο της εκτός σχεδίου, διατηρώντας άλλη μια πρωτοτυπία στα πλαίσια των χωρών της Ε.Ε.
· Όσο για την αυθαίρετη δόμηση, πάλι μία από τα ίδια, αφού περιορίζεται στις κατ’ επανάληψη εξαγγελθείσες ευχές για αυστηρούς ελέγχους της νομοθεσίας και περί μεταρρύθμισης της πολεοδομικής νομοθεσίας.
· Τέλος σε ότι αφορά την πολλάκις εξαγγελθείσα διοικητική μεταρρύθμιση και την μείωση των Περιφερειών, Νομών και Δήμων, γίνεται φανερό ότι μετατίθεται στο αόριστο μέλλον και οπωσδήποτε μετά τις επόμενες νομαρχιακές και δημοτικές εκλογές, όπως άλλωστε έχουν ομολογήσει και επίσημα υπουργικά χείλη.

Συμπερασματικά και ειδικότερα σε ότι αφορά τις Κυκλάδες και ευρύτερα τη νησιωτική Ελλάδα, θεωρούμε ότι το Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού, δεν είναι τίποτα άλλο, παρά πρωτίστως μια θεσμική κατοχύρωση των εργολαβικών, κατασκευαστικών και τραπεζικών συμφερόντων, που θα επιφέρει και το τελικό πλήγμα στο στρεβλό μοντέλο ανάπτυξης του νησιωτικού μας χώρου, με ανεπανόρθωτες επιπτώσεις στο περιβάλλον και στην οικονομία.
13/3/08
Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ»