Παρατηρήσεις επί του σχεδίου νόμου «Προστασία των δανειοληπτών και άλλες διατάξεις» Από την ΕΚΠΟΙΖΩ

Προς: - Υπουργό Οικονομίας και Οικονομικών κ. Γ. Αλογοσκούφη
- Υπουργό Ανάπτυξης κ. Χ. Φώλια
- Πολιτικά Κόμματα – Εισηγητές
- ΜΜΕ

Παρατηρήσεις επί του σχεδίου νόμου
«Προστασία των δανειοληπτών και άλλες διατάξεις»

Το ν/διο για την «προστασία των δανειοληπτών» που κατατέθηκε πρόσφατα στη βουλή για ψήφιση είναι ανεπαρκές χρήζει σημαντικών προσθηκών αλλά και τροποποιήσεων, ρυθμίζει αποσπασματικά κάποια από τα προβλήματα των καταναλωτών- δανειοληπτών και δεν οδηγεί σε οριστική επίλυση του κοινωνικού προβλήματος.
Θεωρούμε, εντέλει ότι δεν πρόκειται για ένα σχέδιο νόμου για την προστασία των δανειοληπτών, καθώς περιορίζεται αποκλειστικά σε θέματα αναγκαστικής εκτέλεσης και ουδόλως υπεισέρχεται σε ζητήματα των σχέσεων των πιστωτικών ιδρυμάτων προς τους δανειολήπτες. Ως εκ τούτου είναι κατώτερο των προσδοκιών που ακόμη και ο τίτλος του δημιουργεί.
Επιβάλλεται η αναμόρφωση και ριζική βελτίωση του άρθρου 5 του παρόντος αναφορικά με τους «Περιορισμούς πλειστηριασμού μοναδικής κατοικίας οφειλέτη», αν δεν αρθεί η προϋπόθεση της άσκησης ανακοπής εντός 15 ημερών από την επίδοση της επιταγής προς εκτέλεση, θα καταστεί κενό γράμμα. Πρόκειται για μία διάταξη που αποδείχτηκε ανεφάρμοστη και υπό τον ισχύον όριο των 10.000 ευρώ, παρά το γεγονός ότι πραγματοποιήθηκαν τέτοιοι πλειστηριασμοί.

Ειδικότερα:
Τα τρία πρώτα άρθρα του σχεδίου νόμου «Προστασία των δανειοληπτών και άλλες διατάξεις» αποτελούν ουσιαστικά αποσπάσματα της πρότασης σχεδίου νόμου της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής του Υπουργείου Δικαιοσύνης (βλ. Ερευνητικό Ινστιτούτο Δικονομικών Μελετών, Τόμος 39, Νομοπαρασκευαστική Επιτροπής του Υπουργείου Δικαιοσύνης για την Αναμόρφωση του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, Πρόταση Σχεδίου Νόμου, εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, 2008). Έχουν συνεπώς υποστεί έναν υψηλό βαθμό επεξεργασίας.
Ριζική βελτίωση χρειάζεται ωστόσο το άρθρο 5 «Περιορισμοί πλειστηριασμού μοναδικής κατοικίας οφειλέτη». Το άρθρο αυτό αυξάνει το όριο το οποίο θα πρέπει να υπερβαίνει η οφειλή από καταναλωτικά δάνεια και πιστωτικές κάρτες (από 10.000 ευρώ σε 20.000) προκειμένου να μπορεί να γίνει πλειστηριασμός της μοναδικής κατοικίας του οφειλέτη. Πρόκειται για μία διάταξη που αποδείχτηκε ανεφάρμοστη και υπό τον ισχύον όριο των 10.000 ευρώ, παρά το γεγονός ότι πραγματοποιήθηκαν τέτοιοι πλειστηριασμοί. Τούτο οφείλεται κυρίως στην προθεσμία που έχει τεθεί για την για την άσκηση της ανακοπής. Σύμφωνα με τη διάταξη για να μην γίνει η κατάσχεση θα πρέπει ο οφειλέτης να ασκήσει «εντός προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών από την επίδοση της επιταγής προς εκτέλεση, ανακοπή κατά του σχετικού τίτλου εκτέλεσης, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 933 επ. Κ.Πολ.Δ». Η εν λόγω επιλογή διαδικασίας είναι λάθος γιατί εν προκειμένω δεν πρόκειται για ελάττωμα στο κύρος του τίτλου με βάση τον οποίο γίνεται η αναγκαστική εκτέλεση, αλλά για την ίδια την αναγκαστική εκτέλεση κατά την έκταση που αναφέρεται επί ακινήτου που αποτελεί τη μοναδική κατοικία.
Εξάλλου, εντός της παραπάνω προθεσμίας μπορεί να έχει γίνει η κατάσχεση, μπορεί και όχι. Όσο δεν έχει γίνει εξάλλου η κατάσχεση, ο δανειολήπτης ουδόλως συνειδητοποιεί τον επικείμενο κίνδυνο κατάσχεσης της μοναδικής του κατοικίας. Όταν ο οφειλέτης αντιλαμβάνεται ότι πρέπει να αντιδράσει, έχει χάσει την προθεσμία. Θα πρέπει επομένως να δοθεί η δυνατότητα στον δανειολήπτη να επικαλείται τη διάταξη μέχρι και λίγες ημέρες πριν τη διενέργεια του πλειστηριασμού. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να δοθεί στον οφειλέτη η δυνατότητα να ασκεί την ανακοπή με σκοπό την ακύρωση της κατάσχεσης τουλάχιστον μέχρι και πέντε εργάσιμες ημέρες πριν τη διενέργεια του πλειστηριασμού (στην περίπτωση αυτή ο οφειλέτης με την ανακοπή του άρθρου 933 επ. καταθέτει και αίτηση για αναστολή εκτελέσεως).

Στην περίπτωση αυτή η διάταξη διαμορφώνεται, με την απάλειψη και της λέξης «ανυπαίτια» στην τελευταία προϋπόθεση ως ακολούθως:
«Ύστερα από ανακοπή του καθ’ ου η εκτέλεση ή οποιουδήποτε άλλου έχει έννομο συμφέρον, που ασκείται στο αρμόδιο κατά το άρθρο 933 ΚΠολΔ δικαστήριο το αργότερο πέντε ημέρες πριν την ημέρα του πλειστηριασμού, το Δικαστήριο μπορεί να διατάξει την ακύρωση πράξεων αναγκαστικής εκτέλεσης που διενεργούνται επί ακινήτου του οφειλέτη, το οποίο αποδεδειγμένα αποτελεί τη μοναδική κατοικία του, για ικανοποίηση απαιτήσεων πιστωτικών ιδρυμάτων και εταιρειών παροχής πιστώσεων, καθώς και των εκδοχέων των απαιτήσεων αυτών, από καταναλωτικά δάνεια ή πιστωτικές κάρτες, εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
α) η απαίτηση της τράπεζας, στο σύνολό της, όπως βεβαιώνεται στο σχετικό τίτλο εκτέλεσης, δεν υπερβαίνει το ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ,
β) δεν έχει εγγραφεί με τη βούληση του οφειλέτη επί του ακινήτου αυτού προσημείωση ή υποθήκη υπέρ της δικαιούχου τράπεζας,
γ) ο οφειλέτης βρίσκεται σε αποδεδειγμένη αδυναμία να εκπληρώσει τη συμβατική του υποχρέωση».

Αθήνα 08 Οκτωβρίου 2008