Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΛΑΣΤΙΚΗΣ ΣΑΚΟΥΛΑΣ

ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΣΤΟ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΥΚΛΑΔΩΝ

ΘΕΜΑ: ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΛΑΣΤΙΚΗΣ ΣΑΚΟΥΛΑΣ

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ΗΛΙΑΣ ΑΘΥΜΑΡΙΤΗΣ, Νομαρχιακός Σύμβουλος, Μύκονος.

Πλαστική σακούλα, υπάρχει λύση να την εξαφανίσουμε !

Η ιστορία της πλαστικής σακούλας ξεκινά το 1977.
Ήταν η χρονιά που οι πλαστικές σακούλες που έχουν σαν πρώτη ύλη τους το πετρέλαιο εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στις αγορές και υπεραγορές τροφίμων και στη συνέχεια σε όλα τα εμπορικά καταστήματα .
Σήμερα οι πλαστικές σακούλες ενέχονται σε σημαντικό βαθμό στην καταστροφή του περιβάλλοντος καθώς εκτιμάται ότι για να αποσυντεθούν απαιτούνται από 400 έως 1000 χρόνια .Αυτό σημαίνει ότι καμία πλαστική σακούλα μέχρι σήμερα δεν έχει αποσυντεθεί .Το τεράστιο μέγεθος του προβλήματος γίνεται περισσότερο αντιληπτό εάν αναλογισθούμε τα εξής:
Περιβαλλοντικά στοιχεία – σοκ για τις πλαστικές σακούλες
Κάθε ενήλικας χρησιμοποιεί κατά μέσο όρο 300 σακούλες το χρόνο, δηλαδή περίπου μια σακούλα κάθε μέρα
88.5 δισεκατομμύρια πλαστικές σακούλες καταναλώνονται στις Η.Π.Α. ετησίως
Για να κατασκευαστούν οι πλαστικές σακούλες που χρησιμοποιούν κάθε χρόνο οι Αμερικάνοι απαιτούνται 12 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου.
Υπολογίζεται ότι πάνω από 1,2 τρις πλαστικές σακούλες καταναλώνονται ετησίως στον κόσμο [κατά μέσο όρο 300 σακούλες ανά ενήλικα].
Το ένα τρίτο από αυτές [ 50 δις τόνοι ] καταλήγει στη θάλασσα, ρουφούν ρύπους, τους οποίους απελευθερώνουν –μαζί με τα δικά τους χημικά - στα στομάχια των ψαριών που τρώμε .
100 δισεκατομμύρια τόνοι πλαστικού ρυπαίνουν τις θάλασσες και αποτελούν το 90% της θαλάσσιας ρύπανσης.
Ένα εκατομμύριο θαλασσοπούλια πεθαίνουν κάθε χρόνο από το πλαστικό.
Το 98% των θαλασσοπουλιών της Ευρώπης έχει 35 κομμάτια πλαστικού στο στομάχι του .
Την ίδια στιγμή, υπολογίζεται ότι περίπου 2.000 πλαστικές σακούλες και μπουκάλια ανευρίσκονται ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο στη Μεσόγειο, ενώ χιλιάδες θαλασσοπούλια μπλέκονται με πλαστικές σακούλες και πνίγονται από αυτές.
Περίπου 267 θαλάσσια είδη, φάλαινες, δελφίνια, φώκιες και χελώνες, πεθαίνουν κάθε χρόνο γιατί καταπίνουν πλαστικές σακούλες.[WWF Report 2005].
Μελέτη του 1975 έδειξε ότι τα μεγάλα ποντοπόρα πλοία πετάνε κάθε χρόνο στη θάλασσα περίπου 8 εκατομμύρια τόνους πλαστικών σακουλών.[ US National Academy of Sciences] .
Άλλα 5 εκατομμύρια τόνοι καταλήγουν στη θάλασσα παρασυρμένα από τον αέρα. Οι πλαστικές σακούλες αποτελούν το 15% όλων των «σκουπιδιών» που εκβράζονται κάθε χρόνο στις παραλίες. [ US National Marine Debris Monitoring Programme]. Λιγότερο από το 1% από τις πλαστικές σακούλες πηγαίνει για ανακύκλωση. Κοστίζει περισσότερο να ανακυκλώσεις μια πλαστική σακούλα, παρά να παράξεις καινούργια. [ Εφημερίδα Christian Science Monitor ] .
Σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις της Οικολογικής Εταιρίας ανακύκλωσης, καθημερινά καταναλώνονται στην Ελλάδα , σε τεμάχια, περίπου 11 εκατομμύρια πλαστικές σακούλες. Οι περισσότερες από αυτές καίγονται στις χωματερές μας και εκλύουν διοξίνες, που αναπνέουμε, άλλες δηλητηριάζουν τις τροφές και το νερό που πίνουμε.
Ο χρόνος δεν μπορεί να πάει πίσω και η πλαστική σακούλα να ξαναγίνει το πολύτιμο αγαθό για πολλαπλή χρήση που ήταν κάποτε. Ακόμη και οι γιαγιάδες στα απομονωμένα χωριά μας έπαψαν να την πλένουν και να την επαναχρησιμοποιούν. Την πετούν. Έχουν πεισθεί ότι πολιτισμός είναι να πετάς .Το «τρένο» πια δεν γυρίζει πίσω. Έτσι, η μόνη λύση είναι η πλαστική σακούλα να εξαφανιστεί.
Διεθνή παραδείγματα
Λονδίνο
Έχει ήδη ανακοινωθεί η χρέωση της πλαστικής σακούλας από την 1η Ιανουαρίου 2009 ενώ παράλληλα εξετάζεται, από 33 δήμους της Αγγλικής πρωτεύουσας, η πλήρης απαγόρευση της.
Παρίσι
Ολοκληρωτική απαγόρευση πλαστικών σακουλών ισχύει από την αρχή του χρόνου φέτος στο Παρίσι και θα ισχύσει σταδιακά σε όλη τη χώρα έως και το 2010.
Δανία
Φορολογεί τη χρήση της πλαστικής σακούλας. Το κράτος θέλει να προωθήσει τις σακούλες πολλαπλών χρήσεων. Ο φόρος αποδίδεται στο κράτος από τους εμπόρους και όχι από τους καταναλωτές.
Βέλγιο
Η πλαστική σακούλα δεν διανέμεται δωρεάν, αλλά πωλείται από τα εμπορικά καταστήματα.
Γερμανία
Χρεώνει τη χρήση πλαστικής σακούλας στο σούπερ- μάρκετ .
Ιρλανδία
Στην Ιρλανδία καταναλώνονταν 1,2 δις πλαστικές σακούλες κάθε χρόνο πριν εφαρμοστεί ο φόρος με την ονομασία Plas Tax .Ο φόρος των 15 περίπου ευρώ για κάθε σακούλα επιβάλλεται από τον Μάρτιο του 2002 και η κατανάλωση έχει μειωθεί κατά 90% .
Σκωτία
Η πλαστική σακούλα φορολογείται 10 πέννες.
Ελβετία
Τα σούπερ-μάρκετ χρεώνουν 12-15 ευρώ τη χάρτινη σακούλα., ενώ δεν διατίθεται πλαστική.
ΗΠΑ
Χρησιμοποιούνται χάρτινες και πλαστικές σακούλες .
Σαν Φρανσίσκο
Πρόσφατα αποφάσισε την πλήρη αντικατάσταση της από χάρτινες και βιοδιασπώμενες σακούλες.
Ζανζιβάρη { νησί της Τανζανίας }
Στον τροπικό τουριστικό παράδεισο, έχουν απαγορευθεί πλήρως οι πλαστικές σακούλες, γιατί λειτουργούν ως μικροκαταφύγια για κουνούπια, φράζουν αποχετεύσεις, πνίγουν ζώα …Όποιος συλληφθεί να παράγει, να εισάγει, να χρησιμοποιεί ή να πουλάει πλαστική σακούλα αντιμετωπίζει πρόστιμο έως 2.000 ευρώ και φυλάκιση έως 12 μηνών.
Μπαγκλαντές
Ομοίως .
Ινδία
Απαγορεύεται η χρήση της λεπτής πλαστικής σακούλας στη Βομβάη και στο Δελχί.
Ταιβάν
Έχει απαγορευτεί η διακίνηση της πλαστικής σακούλας μιας χρήσης.
Ουγκάντα
Στην Ουγκάντα τα χρήματα που εξοικονομούνται από αυτήν την κατάργηση της πλαστικής σακούλας, μπαίνουν σε ένα ταμείο για την ενίσχυση της εκπαίδευσης των απόρων παιδιών.
Κίνα
Η Κίνα ενεργοποίησε απαγορεύσεις κατά των δωρεάν πλαστικών σακουλών από 9 Ιανουαρίου του 2008.Οι καταναλωτές ενθαρρύνονται να έχουν μαζί τους υφασμάτινες τσάντες ή καλάθια. Διεθνείς περιβαλλοντικοί οργανισμοί, όπως η Greenpeace και το Worldwatch , επαίνεσαν την πρωτοβουλία αυτή της Κίνας, η οποία σημειωτέον ότι καταναλώνει περίπου 3 δις πλαστικές σακούλες την ημέρα.
Σύμφωνα με αξιωματούχους της Κινεζικής κυβέρνησης, η κίνηση αυτή εξοικονομεί τεράστια ποσά, εκτός από το μεγάλο περιβαλλοντικό όφελος όπως συνέβη και με άλλες χώρες [Νότια Αφρική, Ουγκάντα ,Μπαγκλαντές] ,τα οποία κατάργησαν τις πλαστικές σακούλες κατά τα περασμένα χρόνια. Πίσω από αυτά τα μέτρα βρίσκεται ο αναπληρωτής διευθυντής της κρατικής Αρχής Προστασίας του Περιβάλλοντος Παν Γιουέ ο οποίος δηλώνει: «Στην προσπάθεια μας να καλυτερέψουμε τη ζωή μας, να διορθώσουμε τα εγκλήματα που έχουμε κάνει στον πλανήτη και να συμπεριφερθούμε στη φύση με την αξιοπρέπεια που της αρμόζει, η συμμετοχή των πολιτών είναι αναγκαία .Χωρίς αυτήν, όποια μέτρα και αν πάρει η κυβέρνηση, θα οδηγηθούμε στη σίγουρη καταστροφή» .
Στην Ελλάδα αν και υπάρχει από το 2001, νομοθεσία με στόχο τη μείωση, επαναχρησιμοποίηση και αξιοποίηση των πλαστικών τσαντών ως υλικών συσκευασίας, ωστόσο τα αποτελέσματα είναι παραπάνω από αποθαρρυντικά.
Στις 23-06-2008 ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Β` Αθηνών Μιχάλης Παπαγιαννάκης σε σχετική ερώτηση στην βουλή προς τον Υπουργό ΠΕΧΩΔΕ με θέμα :
Λιγότερο “πλαστικό” Περιβάλλον .
Ερωτάται ο κ. Υπουργός
*Προτίθεται να προχωρήσει στην υλοποίηση μέτρων περιορισμού της χρήσης πλαστικής σακούλας και απόδοσης των όποιων εσόδων για «πράσινα» έργα ;
*Έχει οργανώσει δέσμη δράσεων και ενημέρωσης των πολιτών για τη βλαπτικότητα της χρήσης τους ;
Στις 16-07-2008 το Υπουργείο ΠΕΧΩΔΕ απαντάει στην ανωτέρω σχετική ερώτηση,
με υπογραφή του Υφυπουργού Σταύρου Ελ. Καλογιάννη .
Σε ένα γενικόλογο κείμενο που απλώς διαπιστώνει την κατάσταση, διαβεβαιώνει ότι η χώρα μας είναι εναρμονισμένη με την Ευρωπαϊκή νομοθεσία και απαντά τα εξής :
« Σε ότι αφορά στη χρήση της πλαστικής σακούλας, σας γνωρίζουμε ότι δεν υπάρχει ειδική πρόβλεψη από την κοινοτική νομοθεσία και ούτε απορρέουν απαγορεύσεις για χρήση κάποιων υλικών (συσκευασίας), πλην περιορισμών που τίθενται ως προς την επικινδυνότητα των υλικών (όρια συγκέντρωσης βαρέων μετάλλων) » .
Η Αθήνα αποτελεί πλέον μέλος της διεθνούς πρωτοβουλίας 40 μεγάλων πόλεων του κόσμου ενάντια στην κλιματική αλλαγή . Η συμμετοχή της Αθήνας στην C 40 στοχεύει στην ανταλλαγή πληροφοριών, τεχνογνωσίας και βέλτιστων πρακτικών για την εφαρμογή δράσεων με στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας και τη μείωση εκπομπών αερίων στην πόλη. Σύμφωνα με πρόσφατη ανακοίνωση του δημάρχου Αθηναίων κ. Νικήτα Κακλαμάνη από την 1η Μαρτίου θα αντικαθίστανται οι πλαστικές σακούλες μιας χρήσης στην Αθήνα με τσάντες από υλικά που δεν θα μολύνουν το περιβάλλον. Ο δήμος έχει υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας με εκπροσώπους σούπερ μάρκετ, εμπορικούς συλλόγους και άλλους φορείς που εμπλέκονται στην εφαρμογή του μέτρου.
Υπάρχουν Λύσεις
* Η πιο απλή και εύκολη λύση είναι οι χάρτινες σακούλες, των οποίων το κόστος να μην ενσωματωθεί στο γενικό κοστολόγιο των προϊόντων του καταστήματος και να πωλούνται χωριστά στο ταμείο, γεγονός που θα συμβάλει τελικά στον περιορισμό της χρήσης γενικά σακούλας. Φτάσαμε σήμερα να ψωνίζουμε 10 είδη στο σούπερ μάρκετ και να γεμίζουμε 4 σακούλες!
*Υπάρχουν όμως ακόμη φθηνότερες και οικολογικές λύσεις αρκεί να αλλάξουμε κάποιες συνήθειες και “αυτονόητες” ευκολίες που μας έχει φορέσει ο καταναλωτισμός. Παράδειγμα το παλιό καλό δίχτυ, που χρησιμοποιούσαν οι μανάδες και οι πατεράδες μας στα καθημερινά τους ψώνια! Έφευγαν από το σπίτι με το δίχτυ διπλωμένο στην τσέπη για τα λίγα καθημερινά ψώνια ή τα δίχτυα και μεγάλες πάνινες τσάντες για τις περισσότερες σαββατιάτικες ή γιορτινές αγορές. Με την επιστροφή στο σπίτι διπλώνονταν, έμπαιναν στη θέση τους και περίμεναν τα…επόμενα ψώνια !
*Μια ενδιαφέρουσα πρόταση είναι οι βιοδιασπώμενες σακούλες από μη γενετικά τροποποιημένο καλαμπόκι, οι οποίες έχουν λάβει το Ευρωπαϊκό βραβείο της καλύτερης εφεύρεσης ( May 2007 : Novamont :Best Inventor Award of the Year 2007 ).Έχουν περάσει αυστηρότατους ευρωπαϊκούς ελέγχους ( EN 14342 ), πληρούν τα τεχνικά και μηχανικά κριτήρια των αντίστοιχων πλαστικών σακουλών. Η αποθήκευση λαχανικών σε αυτές τις σακούλες τα διατηρεί φρέσκα για περισσότερες ημέρες, από ότι μια συμβατική πλαστική σακούλα, αφού το υλικό mater-bi επιτρέπει τον αερισμό των περιεχομένων, αποκλείοντας τη δίοδο σε βακτήρια και μικρόβια. Για τον ίδιο λόγο, οργανικά απορρίμματα αλλοιώνονται με πιο αργούς ρυθμούς ,και προκαλούν λιγότερη δυσοσμία μέσα σε σακούλες από mater-bi. Ιδανικές για κομποστοποίηση βιολογικών τροφίμων υπολειμμάτων. Είναι πιστοποιημένα κατάλληλες για ζωοτροφή, άδειες ή γεμάτες με οργανικά υπολείμματα! Μέσα σε 90 μέρες από την τοποθέτηση τους στη χωματερή ή στον κήπο μας μετατρέπονται σε θρεπτικό λίπασμα επιτρέποντας και στα περιεχόμενα τους να αποδομηθούν, δεν είναι φωτοδιασπώμενες, διατίθενται σε πολλά μεγέθη και κατασκευάζονται από εταιρίες με πιστοποιημένα οικολογικό κοινωνικό προφίλ κάθ’ όλη τη διαδικασία παραγωγής. Πρόσφατα κυκλοφόρησαν και στην Ελληνική αγορά βιοδιασπώμενες σακούλες από πατάτα κατασκευασμένες με τις ίδιες προδιαγραφές με αυτές από καλαμπόκι.
Η Νομαρχία Κυκλάδων ως το κορυφαίο όργανο του νομού θα πρέπει να μπει μπροστά μαζί με τους δήμους, το επιμελητήριο, τους εμπορικούς συλλόγους και όλους τους φορείς που εμπλέκονται, αντικαθιστώντας σε πρώτη φάση στις υπηρεσίες της και στις δημοτικές επιχειρήσεις τις πλαστικές σακούλες με βιοδιασπώμενες, ώστε τα μέτρα να επεκταθούν σε όλα τα νησιά μας και τέλος ενημερώνοντας και εκπαιδεύοντας τους συντοπίτες μας για την αναγκαιότητα της κατάργησης της πλαστικής σακούλας.
ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ ΠΛΑΣΤΙΚΗ ΣΑΚΟΥΛΑ , ήταν το σλόγκαν της χάρτινης σακούλας, που πήραν τέλος του Φλεβάρη μαζί με την «Καθημερινή» τους οι αναγνώστες της εφημερίδας, σε μια πολύ ωραία και έξυπνη εκστρατεία του Δήμου Αθηναίων, να ευαισθητοποιήσει οικολογικά του κατοίκους της πόλης να καταργήσουν την πλαστική σακούλα και να προωθήσει το μέτρο που θα εφαρμοστεί από 1ης Ιουνίου φέτος σε 9 μεγάλα σούπερ μάρκετ. «Η πλαστική σακούλα χρησιμοποιείται 1-2 φορές και έχει διάρκεια ζωής 400 χρόνια»αναγράφεται στη διαφημιστική χάρτινη σακούλα που μοιράζει ο δήμος, μια υπενθύμιση που από μόνη της αρκεί για να βγάλουμε μια και καλή από την καθημερινότητα μας. Το ζητούμενο, όμως, είναι πόσο βαθιά «ψυλλιασμένοι» και ευαισθητοποιημένοι είμαστε, όσοι είμαστε, με το περιβάλλον και την ανάγκη προστασίας του. Γιατί, πολλοί οι κήρυκες της οικολογίας, της ανάγκης αντιρρύπανσης, της υποχρέωσης σεβασμού της καθαριότητας των κοινόχρηστων δημόσιων χώρων, αλλά όταν έρθει η στιγμή ,χωρίς περίσκεψη, χωρίς αιδώ θα ανοίξουν τα παράθυρα του Ι.Χ. τους να πετάξουν στο δρόμο το άδειο πλαστικό μπουκάλι, άλλο ένα επικίνδυνο περιβαλλοντικά προϊόν κατανάλωσης.